LATIN STORIES 31

XXIX. De milite qui pactum fecit cum diabolo.

MILES quidam potens valde ac dives, dum omnia bona
sua indiscreta liberalitate dispergeret, ad tantam devenit
inopiam, ut qui consueverat magna tribuere jam inci-
peret minimis indigere. Habebat autem quandam
uxorem pudicissimam, et beatre Mariae valde devotam.
Appropinquante autem quadam sollempnitate in qua
praedictus miles multa donaria consueverat elargiri,
cum jam quid tribueret non haberet, confusione nimis
et verecundia ductus, quousque praedicta transisset
solempnitas desertum locum moeroris amicum expetiit, et
ut fortunae suae incommoda plangeret et verecundiam.
Et ecce subito quidam equus valde terribilis terribilem
habens sessorem ad eum accessit, cujus sessor eum allo-
quitur, et causam tantae tristitiae sciscitatur. Cui cum
omnia quae sibi contigerant per ordinem enarasset, ille
ait, " Si mihi in modico obtemperare volueris, magis
quam antea gloria et divitiis abundabis." Spondet
ille principi tenebrarum se quicquid jusserit libenter
facturum, dummodo ipse sibi impleat quae promittit.
Et ille, " Ecce pergens in domum tuam in tali loco
requires, et ibidem tot auri et argenti pondera, tot
lapides preciosos, invenies. Mihi autem hoc facias,
ut tali die huc uxorem tuam ad me adducas." Sub tali
promissione miles domum revertitur, et in loco de quo
dixerat sibi quaerens, omnia reperit quae praedixit.
Quae inveniens mox emit palatia, largitur dona, re-
dimit fundos, comparat servos. Appropinquante vero

32                         LATIN STORIES

die statuta, uxorem suam vocavit, et ei dixit, " Equum
ascende, quia aliquo longius mecurn pergere te oportet."
At illa tremens et pavens, et viri imperio contradicere
non praesumens, beatae Mariae se devote commendavit;
et post virum abire coepit. Cum autern longius pro-
cessissent, et in via quadam ecclesiam invenissent,
ilIa de equo descendit, ecclesiam intravit, viro exterius
expectante. Dum vero beatae Mariae se devote com-
mendaret, ilIa subito obdormivit, et virgo gloriosa
praedictae matronae habitu et qualitate per omnia similis
de altare processit, et foras exiens equum ascendit,
matrona in ecclesia remanente. Vir autem suam uxo-
rem esse arbitrans, profectus est. Cum ad locum sta-
tutum venissit, ecce princeps tenebrarum cum impetu
nimio veniebat, et ad locum festinabat, et cum ap-
propinquasset, statim ille infremuit, et tremens ac
pavens accedere non praesumsit. Dixitque militi,
"Infidelissimus hominum, cur mihi taliter illusisti,
et pro tantis beneficiis mihi talia contulisti? Ego
enirn tibi dixeram, ut ad me adduceres tuam con-
jugem, et tu adduxisti Dei genitricem: volebam uxo-
rem tuam, et adduxisti mihi Mariam. Nam uxor tua
mihi multas inferebat injurias, de ea volebam expetere
ultionem; et tu ad me istam adduxisti, ut me torqueat
et in infernum mittat." Audiens haec vir, vehe-
menter stupebat; et prae timore et admiratione nimia
loqui non poterat. Beata autem Maria dixit, "Qua
temeritate, nequarn spiritus, devotae meae no cere prae-
sumpsisti ? Non hoc tibi impune cedet. Et nunc te
hac plector sententia, ut in infernum descendas, et ali-
 

                        LATIN STORIES.                    33

ter me cum devotione invocanti nocere de caetero non
praesumas." Ille vero cum magno ejulatu recessit, et
vir de equo exiliens se ad pedes ejus prostravit. Quem
Virgo increpans ad suam uxorem quae aadhuc in ec-
clesia adormivit jubet readire, et omnes divitias
daemonis abjicere. Rediens igitur, cum adhuc uxorem suam
dormientem inveniret, eam excitavit, et sibi quae acci-
derant enarravitr. Cum autem domum redissent, et
omnes divitias daemonis abjecissent, in landern Virginis
devotissime permanserunt, et multas postmodum divi-
tias ipsa Virgine largiente receperunt.