CAPUT X.

LENA viro proræ caute gurgustia tendit;
  Illum non quærit, sed magis æra sua.
Non sic pisiculus hamo, vel truta sagena,
  Ut juvenis capitur fornice pestifero.

187                      APPENDIX

Nec sic decipulis falli poterit lupus atrox,
  Nec volucris laqueis, ut capit hæc juvenes.
Peste gravi mulier male decepit prothoplastum,
  Unde luem traxit cosmica progenies.
O fera Medea, fera pessima, sarcina grandis,
  Omins summa doli, tumba, cloaca luis.
Cur sponsum justum Samsonem robore privas?
  Cur ungues pili te mediante cadunt?
Hac Salomon etiam, quem vera sophia beavit
  Dogmate, decipitur, idolatria litans.
Cum talis Salomon capitur mulier maligna,
  Quis Plato poterit fraude cavere sibi?
O fortis David!  mulier tua viscera torquet,
  Unde tuum trux mors ense secat populum.
O cælebs felix, pii sola salus genitoris,
  Quem fratrum livor vendidit ære gravis.
Cum dicits plange, lacrimarum fonte madesce;
   Femina namque gravi carcere te cruciat.
Protholor Hypolitæ cur privat adultera vita
   Te, quod non patitur casta Diana diu.
Filia Loth propera mediam complere diætam,
  Quamvis excutiat te bene theologus.
Primo sapit mulier, tandem quasi scorpio pungit,
  Cujus dulce labrum poena dolor sequitur.
Æris pro fasce correptum ludere moecho
  Dat meretrix, longum jungit huic lugere.
Janua tartarea mulier mala thaurea grandis
  Dæmonis est anceps, qua capit ille roes.
Non ita musca cadit, quam nevit aranea tela
  Atque canopies, ut meretrice viri.
Circuit hæc vicos, veluti leo qui quærit escam,
  Non ut alauda, sed ut noctua quærit iter.
Sero vagans toto, donec valeat reperire
  Hunc cujus loculos evacuare queat.
Si confert munus, opus ejus laudat, eumque
  Huic spondet firma foedera, jura, fidem.
In muliere fides est protea:   transit ut umbra,
  Debilior tela quam facit aranea.
Nemo placere potest huic; nec Paris optat amorem;
  Sed plus qui dederit plus placet ille sibi.
Nemo placet scorto, nisi qui numismate clangit:
  Hunc adamat semper, huicque placere studet.

188                    APPENDIX.

Hujus jejuna cum sit faux ære crumenæ,
  Deserit hunc, alium jungat ut illa sibi.
Istius foruli quando sunt evacuati,
  Algidus huic fit amor, qui fuit ante calens.
Ludicolas Veneris fuscato decipit ore.
  Insidiatur eis, ut lupus agniculis.
Non solum meretrix corpus tibi tollit, et ære,
  Sed tollit fructus spiritualis opes.
Ut fastus clarum Sathanam fecit paranymphum,
  Sic de te verrem luxuriesque facit.
Est mortis puteus, est alta lacuna cloacæ.
  Est viscus sceleris, ac vaga quæque lupa.
Lena supercilium gerit armatum grave pungens
  Corda virum; torquet viscera Paris ea.
Non ita mortificat visum visus basilisci,
  Ut lenæ visus exanimat juvenes.
Non solum vivas acie res inficit illa,
  Sed res artifices hæc violare solet.
Illius gustus juveni sunt spicula mortis;
  Vulnus letale tangere dat lupulæ.
Illius labrum crebro torret velut Æthna,
  Viscera tam gentis hæc adolet subito.
Siccæ quisquiliæ, stipulæ, junctæque caminis
  Ignis flammivonmus devorat has subito.
Sic, quando nuda caro tangitur in muliere,
  Alma Diana focis uritur hinc graviter.
Tabet mens hominis, quamvis caro non violetur;
  Nil caro casta juvat mente favere pari.
Non dabitur bravium, fuerit quæcunque pudica
  Carne; nec in mente virgo manere studet.
Mente prius nisi corrupta, caro non violatur:
  Ergo stude mentis virginitate frui.
Electere quam possent bene terroresque metallum,
  Non datur aureola virginitatis ei.
Syrenes neumis inolent mersare carinas,
  Cetus odore suo pisciculos laqueat:
Sic oda mulier stolido juvenes citat ad se,
  Ut queat illorum se satiare bonis.
Est damnum dulce mulier, confusio sponsi;
  Insatiabilis est bestia, pugna frequens.
Pravum convivium solet aspidis esse venenum,
  Casti naufragium, sollicitudo frequens.

189                     APPENDIX

Vas est moechiæ; totius turbinins ædes,
  Ferali morte sævior esse solet.
Sed quid plura loquor?   non vivit bestia pejor
  Credo sub coelis, ut bene dicta probant.
Si stellæ scribæ, pelles coelum, maris unda
  Esset incaustum, nec cifra cum sociis
Sufficerent plene mulierum scribere fraudes,
    Cum quibus illaqueant corda modo juvenum.
Non poterit plene reserari fraus mulierum,
  Quamvis lingua foret omnis arena maris.
Ergo loquor modicum; licet omnino sit ineptum,
  Plus prodest aliquid, quam nihil inde loqui.
Quæ eareat fraude cum raro queat reperiri,
  Hanc ergo fugias, liber ut esse queas.
Si tibi se jungat, vel si jungaris eidem,
  Contrahis inde levem, clerice, crede mihi.
Ex pice contrahitur labes:   sic ex meretrice
  Omne malum trahitur, crede mihi, junvenis;
Corpus, res, anima, male perditur, ejus amorem
  Si sequeris:   fugias hanc ideo, junvenis.
Lis, odium, cædes, mors, rixa, superbia, sumunt
  Principium Venere, sicut ubique liquet.
Hanc ergo fugere cum toto nitere nisu,
  Ut volucris laqueo, ne capiaris ea.
Illius intuitus fugias; iter ejus abhorre;
  A te spernatur, utpote taxus ape.
O desces, Cereris operi studeas inhiare,
  Atque fori causis, pisciculisque plagis.
Pernici catulo nisus sectare Dianæ,
  Et sus silvestris cuspide læsa cadat.
Pisci piscine fodiatur vomere lira,
  Plantetur planta tempore quæque suo.
Insistas Marti, tyro, ne dira Medea
  Te trucibus laqueis illaqueare queat.
Vepribus et spinis terram purges bene priceps,
  Ut flores lolium crescere triste sinat.
Calcitro, ne Cypris in repas repat inertes;
Nisibus insistat; vomere vertat humum.
Semper agas quid virtutis, ne filius iræ
  Inveniat pigrum te, tibi quod noceat.
Luxus enim Veneris requies gerit alma, sed almus
  Si labor affuerit, luxus abire sitit.

190                  APPENDIX

Nam pesti cuique requies fomenta ministrat,
   Sed solito nisu pullulat omne bonum.
Absque labore domum semper Venus ignea quærit,
   Desidis in fibras serpere crebro solet.
Turpiter ulterius violas, Ægiste, cubile:
  Cur? ratio promta, desidiosus eras.
Ex nimia requie reptat sævissima pestis,
   Et Veneris fomes, quæ mala multa parit.
Est requies longa virtutis prodiga, nutrix
   Peccati; corpus annihilare solet.
Obfuscare solet requies retracta metalla;
   Ex nimia requie deficit ægra caro.
Spinas et tribulos profert incultus agellus;
   Pullulat exculto messis adulta solo.
Sic mens gyrovaga virtutum semina vellit.
   Labruscasque parit, botrus et ipse perit.
Vita labat juvenis, cujus labor est requiei
   Insudare nimis; sit labor comes.
Virtutum semen hominum labor irrigat almus
   Siccat et horreolo conciliare studet.
Tota phalanx Veneris conantis ab æde recedit;
   Huic labor est hostis, et fugat hanc propere.
Ex Baccho, Cerere, crescit Venus, et sibi vires
   Assumit; corpus aggravat hinc hominis.
Hos ergo fugias, tibi ne Cypris dominetur;
   Extrahe ligna rogis, concito flamma perit.
Olim cum Cerere Bacchum concumbere vidi,
   Inde nata fuit carnis amica Venus.
Algescunt Veneris artus, vis tota moritur,
   Deserit hanc quando Liber et alma Ceres.
Sed quid plura loquar? Veneris triplex medicina
   Est fuga, sive labor, parcere sæpe cibis.
Hæc tria corde fido retine, si vincere quæris
   Thaida; nam melior nulla medela datur.